₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ЭЄ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Κυπρίοι εθελοντες στην ελληνική επανάσταση του 1821

Οχι πλήρης αλλά δειγματοληπτικός, είναι ο ακόλουθος κατάλογος με βάση ιστορικές πηγές και έγγραφα:



Μιχαήλ Κυπραίος: Πολέμησε υπό τις διαταγές του Μακρυγιάννη και έπεσε μαχόμενος. Τον αναφέρει ο αρχηγός του στα Απομνημονεύματά του


Χριστόδουλος Δημητρίου (Κυπραίος): Πολέμησε από την αρχή της επανάστασης. Πληγώθηκε στη μάχη του Άργους. Κάτοχος αργυρού και χάλκινου αριστείου του αγώνα

Ιωσήφ (Γιοσήφης) Κυπραίος: Πολέμησε από την αρχή της επανάστασης. Κάτοχος βεβαιώσεων διαφόρων οπλαρχηγών


Γεώργιος Κυπραίος (Καλαντζής): Πολέμησε από την αρχή της επανάστασης υπό τον Υψηλάντη, μεταξύ δε άλλων, πήρε μέρος στις μάχες της Τρίπολης, των Αθηνών, της Ναυπάκτου, όπως και στη Χίο για 6 μήνες μέχρι την καταστροφή της. Ήταν υπαξιωματικός. Κάτοχος βεβαιώσεων

Αντώνιος Χατζηχρίστου Κυπραίος: Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα, υπό το Νικηταρά, το Χατζηχρίστο κ.ά. Πήρε μέρος στις μάχες της Τρίπολης, των Αθηνών, του Νεοκάστρου της Ναυπάκτου κ.ά

Αδάμ Μάρκου Κύπριος: Υπηρέτησε από το 1822, μέχρι το τέλος του αγώνα, υπό το Νικόλα Κριεζώτη και αργότερα στις τάξεις του κανονικού (τακτικού) στρατού. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, μεταξύ αυτών και στην περίφημη μάχη στα Δερβενάκια. Στη Ναύπακτο πληγώθηκε

Γεώργιος Μάρκου Κυπραίος: Αδελφός του προηγούμενου. Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα και σκοτώθηκε στη μάχη της Καρυστίας (Μάρτης του 1826) μετέχοντας στην εκστρατεία του Φαβιέρου

Κωνσταντίνος Κυπριώτης: Αναφέρεται και ως Ψαριανός. Υπηρέτησε ως ναυτικός, στο πυρπολικό του Κωνσταντίνου Κανάρη. Όπως αναφέρει σε έγγραφό του ο Κανάρης, σκοτώθηκε πέφτοντας από το πλοίο, κατά τη διάρκεια ναυτικών επιχειρήσεων

Γεώργιος Κυπριώτης: Γιος του προηγούμενου. Υπηρέτησε ως ναυτικός στο πυρπολικό του Κωνσταντίνου Κανάρη. Σε μια ναυμαχία έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε

Θεόδωρος lωάννου Κύπριος: Ήταν αξιωματικός και υπηρέτησε υπό το Χατζηχρίστο, το Νικηταρά, το Μακρυγιάννη κ.ά., από τους οποίους πήρε σχετικά πιστοποιητικά

Παντελής Γεωργίου Ορφανός: Υπηρέτησε υπό το Νικηταρά, το Χατζηχρίστο και άλλους οπλαρχηγούς, από τους οποίους πήρε σχετικά πιστοποιητικά. Ήταν αξιωματικός, πήρε μέρος σε πολλές μάχες και πληγώθηκε. Μεταξύ άλλων, πολέμησε στο Μεσολόγγι, στην Κρήτη, στα Δερβενάκια κ.ά.

Γεώργιος Φιλίππου: Υπηρέτησε υπό το Χατζηχρίστο, το Λόντο και άλλους οπλαρχηγούς ως πενήνταρχος, από το 1822. Υπηρέτησε και υπό τον Καραϊσκάκη στην Αθήνα

Σταύρος Αντωνίου Κύπριος: Υπηρέτησε από το 1822 μέχρι το 1828 υπό το Χατζηχρίστο. Αργότερα κατατάχτηκε στη χωροφυλακή. Σε μερικά πιστοποιητικά αναγράφεται με το επώνυμο Χατζηαντωνίου

Βασίλειος Ανδρέου: Σώζεται πιστοποιητικό απονομής σε αυτόν, για τη συμμετοχή του στον αγώνα, του Σιδηρού παρασήμου από το βασιλιά Όθωνα

Πασχάλης Μιχαήλ Κύπριος: Υπηρέτησε από το 1826 μέχρι το 1828 ως στρατιώτης, και από το 1828 ως πυροβολητής. Αργότερα κατατάχτηκε στη χωροφυλακή

Ιωάννης Μιχαήλ: Πολέμησε κυρίως στη Σάμο, όπου και πληγώθηκε σοβαρά στο δεξιό πόδι. Κατατάχτηκε από το 1821

Μιχαήλ Αντωνίου Κύπριος: Υπηρέτησε από το 1828, ως υπαξιωματικός. Πολέμησε στη Ναύπακτο

Παύλος lωάννου Τουφεξής (Κύπριος): Υπηρέτησε ως υπαξιωματικός και πήρε μέρος στις μάχες της Στερεάς, των Αθηνών, στα Δερβενάκια κ.α. Φέρει πιστοποιητικά υπογραμμένα από το Μακρυγιάννη και άλλους οπλαρχηγούς

Αντώνιος Θωμά Ρούσος ή Ρώσσος: Υπηρέτησε καθ' όλη τη διάρκεια του αγώνα και του απονεμήθηκε από τον Όθωνα το Χαλκούν Αριστείον (18/30.9.1835)

Ιωάννης Δημητρίου (Κυπραίος): Υπηρέτησε ως υπαξιωματικός του ιππικού και τραυματίστηκε

Χαράλαμπος Μάλης: Υπηρέτησε από την έναρξη του αγώνα και είχε σημαντική όσο και ποικίλη δραστηριότητα, που περιλάμβανε και ενέργειες για απελευθέρωση της Κύπρου. Αναμείχτηκε στον αγώνα και πιο πριν, κατά το στάδιο της προπαρασκευής του. Τιμήθηκε με το Αργυρούν Αριστείον. Υπηρέτησε, μεταξύ άλλων και από τις θέσεις του γενικού γραμματέα των υπουργείων Θρησκείας και Δικαιοσύνης

Θεοχάρης Αβραάμ: Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα υπό τον Υψηλάντη, το Μακρυγιάννη και άλλους αρχηγούς. Πήρε προαγωγή σε λοχία του ιππικού και πήρε μέρος σε πολλές μάχες

Νικόλαος Χατζησάββας: Υπηρέτησε ως δεκανέας

Ιωάννης Κύπριος: Υπηρέτησε καθ' όλη τη διάρκεια του αγώνα, υπό το Μακρυγιάννη, το Νικηταρά κ.ά. Πολέμησε στα Δερβενάκια, στο Ναύπλιο, στην Αθήνα και αλλού. Επίσης υπηρέτησε και στο ναυτικό ως πυροβολητής. Κάτοχος σχετικών πιστοποιητικών.

Αγγελής Μιχαήλ Κυπραίος (ή Κύπριος): Υπηρέτησε ως λοχίας και πήρε μέρος σε πολλές μάχες υπό τον Υψηλάντη, το Φαβιέρο, τον καπετάν Γιώργη Κύπριο, το Χατζηχρίστο, το Μακρυγιάννη, τον Κίτσο Τζαβέλα και άλλους οπλαρχηγούς. Αργότερα πήρε τον τίτλο του αξιωματικού. Διατέλεσε αιχμάλωτος του Ιμπραήμ για 9 μήνες. Κάτοχος πιστοποιητικών

Δημήτριος Αντωνίου Κύπριος: Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα και πήρε το βαθμό του δεκανέα.

Ιωάννης Γεωργίου Κύπριος: Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα και προβιβάστηκε μέχρι το βαθμό του υποχιλιάρχου. Πληγώθηκε στο Φάληρο (όπου σκοτώθηκε ο Καραϊσκάκης) και στα Δερβενάκια υπό τον Κολοκοτρώνη κατά του Δράμαλη. Πήρε μέρος και σε πολλές άλλες όσο και σημαντικές μάχες. Μεταξύ των πιστοποιητικών του είναι και ένα υπογραμμένο από το Γενναίο Κολοκοτρώνη, που βεβαιώνει ότι ο καπετάν Ιωάννης Γ. Κύπριος υπηρέτησε υπό το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη μεταξύ 1822 και 1824. Πιο πριν, κατά το 1821, υπηρέτησε ως ναυτικός υπό τον καπετάν Αποστόλη

Ιωάννης Κύπριος: Εντάχθηκε στον αγώνα από την έναρξή του, αφού κατέλαβε τουρκοαιγυπτιακό πλοίο στο οποίο εργαζόταν και το οδήγησε στην Ύδρα. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, υπό τους Κολοκοτρωναίους, το Νικηταρά κ.ά. Μεταξύ άλλων, πήρε μέρος και στις μάχες κατά του Δράμαλη, καθώς και στο Μεσολόγγι. Πήρε μέρος στον αγώνα και στη ξηρά και στη θάλασσα, ως κυβερνήτης πολεμικού καραβιού. Είναι γνωστός και ως καπετάν Γιάννης Κυπριώτης

Χρίστος Μιχαήλου (Κύπριος): Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα υπό τους Νικηταρά, Κριεζώτη, Καραϊσκάκη, Υψηλάντη, Κολοκοτρώνη και άλλους αρχηγούς, ως αξιωματικός. Πήρε μέρος σε πολλές σημαντικές μάχες και εκστρατείες. Κάτοχος σχετικών πιστοποιητικών

Κωνσταντίνος Ν. Κυπριώτης: Ήταν δάσκαλος στην Τριέστη, απόπου πήγε στην Ελλάδα το 1826 και πολέμησε υπό διάφορους οπλαρχηγούς. Κάτοχος σχετικών πιστοποιητικών

Χριστόδουλος Βασιλειάδης: Πήρε μέρος στον αγώνα από την έναρξή του υπό το Μαυρομιχάλη, τον Παλαίστρα και άλλους αρχηγούς. Αργότερα ακολούθησε το επάγγελμα του δασκάλου

Νικόλαος Παπαϊωάννου: Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα ως μπουλουκτζής (αξιωματικός) υπό διαφόρους οπλαρχηγούς

Αντώνιος Πουλή Κύπριος: Υπηρέτησε στον τακτικό κυρίως στρατό, με το βαθμό του λοχία, από το 1825

Μιχαήλ Μάρκου: Πήγε στην Ελλάδα από την Κύπρο και υπηρέτησε καθ' όλη τη διάρκεια του αγώνα. Πήρε μέρος σε πολλές όσο και σημαντικές μάχες, υπό το Νικηταρά και άλλους οπλαρχηγούς. Ήταν αξιωματικός

Πέτρος Γεωργίου Μαλλιαρός. Υπηρέτησε από το 1821 μέχρι το 1828, υπό το Μακρυγιάννη και άλλους οπλαρχηγούς. Πολέμησε στους Μύλους, στην Κρήτη και αλλού

Αντώνιος Ιακώβου Λοϊζος: Πήγε στην Ελλάδα σε ηλικία 20 χρόνων και υπηρέτησε ως στρατιώτης υπό το Φαβιέρο. Πληγώθηκε κατά την πολιορκία της Ακρόπολης των Αθηνών. Ήταν πατέρας του Σώζου Αντωνίου που πολέμησε ως εθελοντής στην Κρήτη το 1866, και παππούς του δημάρχου Λεμεσού Χριστοδούλου Σώζου που αγωνίστηκε στους Βαλκανικούς πολέμους και σκοτώθηκε στο Μπιζάνι στις 6.10.1912

Κυπριανός Γεωργιάδης: Πήγε στην Ελλάδα το 1827 και υπηρέτησε ως στρατιωτικός

Χαράλαμπος Γ. Φράγκος: Στην Ελλάδα πήγε το 1827 όπου και υπηρέτησε ως στρατιωτικός μέχρι το 1833

Φραγκίσκος Αντωνίου: Υπηρέτησε στον αγώνα από το 1828

(Χατζη) Χαράλαμπος Γ. Φράγκος: Πήγε στην Ελλάδα το 1827 και υπηρέτησε ως στρατιώτης για 6 χρόνια

Φυλακτής Ιωάννου: Πήγε στην Ελλάδα το 1826 και υπηρέτησε για 6 χρόνια, κυρίως ως πυροβολητής υπό το Φαβιέρο

Χρίστος Παπανικολάου Λιβαδίτης: Πήγε στην Ελλάδα το 1819. Από το 1821 υπηρέτησε στον αγώνα ως ναυτικός, μέχρι το 1831

Θεοχάρης Τρίψιμος: Υπηρέτησε σε μονάδα ευζώνων

Λοϊζος Παπαχρίστου: Πήγε στην Ελλάδα γύρω στο 1826 και πήρε μέρος σε διάφορες μάχες. Κάτοχος Αριστείου

Κυριάκος Χρίστου: Πήγε στην Ελλάδα το 1825 και υπηρέτησε στο στρατό για 11 χρόνια

Μάρκος Ιερώνυμος: Στην Ελλάδα πήγε το 1824 και υπηρέτησε στο ναυτικό μέχρι το τέλος του αγώνα

Γεώργιος Δ. Οικονομίδης: Πήγε στην Ελλάδα το 1821. Υπηρέτησε αρχικά ως αξιωματικός και αργότερα κατέλαβε διάφορα πολιτικά αξιώματα, όπως νομάρχης. Αγωνίστηκε υπό τους Υψηλάντη και Κολοκοτρώνη, συντηρώντας ο ίδιος και 12 άνδρες

Γιάννης Πασαπόρτης: Πολέμησε σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, κυρίως δε στο Μεσολόγγι καθ' όλη τη διάρκεια της πολιορκίας του. Πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου και επέζησε

(Χατζη) Χριστόδουλος Μακρής: Σε νεαρή ηλικία πήγε στην Ελλάδα όπου υπηρέτησε ως στρατιώτης

(Χατζη) Χριστόδουλος Κοκκινόφτος: Υπηρέτησε κυρίως στο Μεσολόγγι, κατά τη μακρά πολιορκία του. Πήρε μέρος στην έξοδο και επέζησε

Θεοχάρης Χατζηλία Λαπαθιώτης: Μετά την εκτέλεση του πατέρα του από τους Τούρκους τον Ιούλη του 1821, κατέφυγε στο γαλλικό προξενείο της Λάρνακας με την οικογένειά του και διέφυγε στην Ελλάδα. Υπηρέτησε στον αγώνα, αργότερα δε υπηρέτησε ως υπασπιστής του βασιλιά Όθωνα

Καπετάν Γιώργης Κύπριος: Από τους πιο γνωστούς Κυπρίους αγωνιστές. Πήρε μέρος στις περισσότερες μάχες και εκστρατείες, από την αρχή μέχρι το τέλος του αγώνα και ανέβηκε μέχρι και το βαθμό του χιλιάρχου

Φιλόθεος Δημητσάνης: Επίσκοπος Δημητσάνης. Μυήθηκε από νωρίς στη Φιλική Εταιρεία και στη συνέχεια ο ίδιος μύησε μαζικά ολόκληρο τον πληθυσμό της Δημητσάνης, πράγμα μοναδικό στην ιστορία της επανάστασης. Πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στον αγώνα. Πιάστηκε από τους Τούρκους το 1821 και πέθανε από κακουχίες αλυσοδεμένος στην Τριπολιτσά (Τρίπολη) το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου

Δημήτριος Οικονομίδης: Αδελφός του προηγούμενου. Υπηρέτησε από την αρχή του αγώνα. Μεταξύ άλλων, αναμείχτηκε και σε προσπάθειες για εκστρατεία και απελευθέρωση της Κύπρου

Κυπριανός Θησεύς: Συγγενής του εθνομάρτυρα αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού. Πήγε στην Ελλάδα το 1821 και υπηρέτησε στον αγώνα. Αναμείχτηκε και σε προσπάθειες για μυστική εκστρατεία με σκοπό την απελευθέρωση της Κύπρου

Νικόλαος Θησεύς: Αδελφός του προηγούμενου. Υπηρέτησε στον αγώνα ως αξιωματικός. Ανέπτυξε πλουσιότατη αγωνιστική δραστηριότητα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, ηγήθηκε της (αποτυχημένης) εξέγερσης του 1833

Θεόφιλος (Θεοφύλακτος) Θησεύς: Αρχιμανδρίτης, αδελφός των δύο προηγουμένων. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας, με πλούσια αγωνιστική δραστηριότητα

Κυπρίδημος Γεωργιάδης: Υπηρέτησε στον αγώνα από την έναρξή του και ανέπτυξε πλούσια αγωνιστική δραστηριότητα. Αναμείχτηκε και στην προσπάθεια για μυστική εκστρατεία και απελευθέρωση της Κύπρου. Διορίστηκε μέλος του τριμελούς Στρατιωτικού Συνεδρίου, αξίωμα σημαντικότατο

Ιωάννης Φραγκούδης. Γιος του εμπόρου και προξένου Δημήτρη Φραγκούδη. Υπηρέτησε από το 1821 ως ναυτικός, σε πολεμικά καράβια και πήρε μέρος σε πολλές συγκρούσεις και ναυμαχίες. Σώθηκε το πολεμικό ημερολόγιο του πλοίου "Ηρακλής" το οποίο κρατούσε ο Φραγκούδης και που βρίσκεται στο Εθνολογικό Μουσείο στην Αθήνα

Κυπριανός Βικέντιος: Γνωστός κυρίως από τις προσπάθειές του στο Ναύπλιο για την οργάνωση μυστικής εκστρατείας με σκοπό την απελευθέρωση της Κύπρου

Ιωάννης Σταυρινός: Υπηρέτησε υπό τον Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια και αλλού. Σώζονται τα άρματά του. Ήταν αξιωματικός.

Στον κατάλογο αυτό μπορούν να προστεθούν και τα ονόματα άλλων 19 Κυπρίων εθελοντών, που είναι γνωστοί από σωζόμενα έγγραφα, ως καταταγέντες στη γνωστή Ιώνιον Φάλαγγα. Όλοι αναφέρονται με το εθνικό επίθετο Κυπραίος, και είναι:



Μιχάλης Κυπραίος

Κωνσταντής Κυπραίος

Γεώργιος Κυπραίος

Σταύρος Κυπραιός

Κυριάκος Κυπραίος

Γαβριήλ Κυπραίος

Ελευθέριος Κυπραίος

Αβράμης Κυπραίος

Κυριάκος Κυπραίος

Σάββας Κυπραίος

Χατζη Αυγουστής Κυπραίος

Δημήτριος Κυπραίος

Φίλιππας Κυπραίος

Κυριάκος Κυπραίος

Χατζη Πέτρος Κυπραίος

Βασίλειος Κυπραίος

Γιακουμής Κυπραίος

Παρασκευάς Κυπραίος

Χριστοφής Κυπραίος

Ο κατάλογος των μελών της Ιωνίου Φάλαγγας που σώζεται είναι του 1828. Πιστεύεται ότι στις τάξεις της θα πρέπει να είχαν υπηρετήσει και αρκετοί άλλοι Κύπριοι εθελοντές, από τον Ιούνη του 1826 οπότε συγκροτήθηκε η Φάλαγγα στο Ναύπλιο. Αξίζει να αναφερθεί ότι στο Ναύπλιο, όπως και σε νησιά του Αιγαίου και άλλα μέρη, είχαν καταφύγει πολλοί Έλληνες της Κύπρου μετά τις εκτεταμένες σφαγές του Ιούλη του 1821, και αρκετοί από αυτούς είχαν καταταγεί.

Έτσι, ο πιο πάνω κατάλογος των 80 Ελλήνων Κυπρίων αγωνιστών της ελληνικής επανάστασης δεν είναι πλήρης. Αρκετών άλλων - των περισσότερων - τα ονόματα μένουν άγνωστα. Έτσι, κοντά στους πιο πάνω, και ίσως και άλλους, επώνυμους αγωνιστές, θα πρέπει ασφαλώς να μνημονευτεί και το πλήθος των ανωνύμων εκείνων ανδρών που είτε έπεσαν μαχόμενοι, είτε επέστρεψαν αργότερα στην ιδιαίτερή τους πατρίδα όπου έζησαν και πέθαναν αφανείς. Γιατί βέβαια όσοι επέστρεψαν στην Κύπρο μετά τη λήξη του αγώνα, συνήθως απέφευγαν να διαλαλήσουν τη συμμετοχή τους σε αυτόν, και αντίθετα την αποσιωπούσαν για να μην υποστούν την εκδίκηση των Τούρκων. Για ελάχιστους μόνο από αυτούς είναι γνωστή η δράση τους στον αγώνα. Έτσι, από τους 80 του πιο πάνω καταλόγου, οι περισσότεροι είχαν παραμείνει στην ελευθερωμένη πια Ελλάδα μέχρι το τέλος της ζωής τους. Κατά το 1833 πάντως, οι Κύπριοι αγωνιστές που επέστρεψαν από την Ελλάδα συνέβαλαν ουσιαστικά στην πρόκληση του κινήματος κατά των Τούρκων με τα φλογερά κηρύγματα τους για ελευθερία.

Ωστόσο ο πιο πάνω κατάλογος είναι ενδεικτικός της συμμετοχής και συνεισφοράς των Κυπρίων στην ελληνική επανάσταση: δείχνει ότι αρκετοί Κύπριοι πήραν μέρος στις πιο αποφασιστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, ότι πολέμησαν και στη στεριά και στη θάλασσα, ότι αγωνίστηκαν σε όλα τα πεδία, υπό τις διαταγές των μεγαλυτέρων ηρώων του 1821, ότι μετείχαν και ως απλοί στρατιώτες και ως υπαξιωματικοί και ως αξιωματικοί, ότι, τέλος διακρίθηκαν και τιμήθηκαν με αριστεία ανδρείας και παράσημα ή έπεσαν μαχόμενοι ή τραυματίστηκαν. Αξίζει ακόμη να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς ήταν άνθρωποι αγράμματοι, και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας έζησαν εκεί την υπόλοιπη ζωή τους δυστυχούντες στη βιοπάλη. Και ακριβώς ο αγώνας για επιβίωση τους έσπρωξε (τους ίδιους ή τις οικογένειές τους μετά το θάνατό τους) να ζητήσουν από τους οπλαρχηγούς τους πιστοποιητικά για τη συμμετοχή τους στον αγώνα. Τα πιστοποιητικά αυτά υποβλήθηκαν στις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες και συνόδευαν αιτήσεις για παροχή κάποιου βοηθήματος ή μιας πενιχρής σύνταξης και εξαιτίας αυτών ακριβώς των αιτήσεων είναι σε μας σήμερα γνωστοί.




Δεν υπάρχουν σχόλια: