«Χαλεπόν Εαυτόν Γνώναι»
Ο Θαλής ο Μιλήσιος, υιος του Εξαμύου και της Κλεοβουλίνης, γεννήθηκε στα τέλη του 7ου π.α.χ.χ. αιώνα και πέθανε στα μέσα του 6ου. Η σκέψη του ουσιαστικά σηματοδοτεί την αφετηρία της οργανωμένης Ελληνικής Φιλοσοφίας και ο ίδιος -θεμελιωτής της λεγομένης «Ιωνικής Σχολής»- απεκλήθη ορθώς από τους σύγχρονους ελληνιστές μελετητές, «Πατέρας Της Φιλοσοφίας»: «πρώτος την περί φύσεως ιστορίαν τοις Έλλησιν εκφήναι» (όπως έγραψε και ο Σιμπλίκιος).
Μια αληθινά πολυεπίπεδη προσωπικότητα ο Θαλής, πολιτικός, φιλόσοφος, χωρομέτρης, φυσικός, μηχανικός και αστρονόμος που προέβλεψε και προείπε την ηλιακή έκλειψη του 585 π.α.χ.χ. (Ηρόδοτος Ι, 74), που εδίδαξε τον προσανατολισμό από τον αστερισμό της Μικράς Άρκτου και κατασκεύασε το περίφημο «διαστημόμετρον» για τον υπολογισμό των αποστάσεων των πλοίων από την ξηρά -υπήρξε πάνω απ' όλα βαθύς μελετητής και διδάσκαλος στο κατ' εξοχήν «ιωνικό» φιλοσοφικό ζήτημα, εκείνο δηλαδή της φυσικής συστάσεως του Συμ-Παντός Κόσμου.
Η διδασκαλία του παρουσιάζει το Ύδωρ ως πρωταρχική ουσία, από το οποίο Ύδωρ παρουσιάζει τα πάντα να προέρχονται. «Των πάντων τα σπέρματα έχουν την φύση τους υγρή, το δε ύδωρ είναι η φυσική αρχή των υγρών πραγμάτων».
Για τον ιδιοφυή Θαλή, ο οποίος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους «Επτά Σοφούς των Ελλήνων» και σύμφωνα με τον Ιερώνυμο εμέτρησε το ύψος των πυραμίδων από την σκιά τους (Διογένης Λαέρτιος Ι, 277), η Φύση και ο Κόσμος γενικότερα, δεν είναι άψυχα σύνολα εξ ίσου άψυχης ύλης, αλλ' αντιθέτως ολοζώντανοι και έμψυχοι οργανισμοί: «έμψυχοι και δαιμόνων πλήρεις».
Τα πάντα εμπεριέχουν τους Θεούς: «Πάντα» (είναι) «πλήρη Θεών». Συνεπής προς την θεωρία του, ο φιλόσοφος απέφευγε συστηματικά την κρεοφαγία -όπως άλλωστε και την άσκοπη οινοποσία και σπατάλη χρόνου.
Μία περίληψη της θεωρίας του Θαλού -ίσως σωστά ίσως «στωϊκά» παρερμηνευμένη- δίδεται από τους Θεόφραστο και Αέτιο: «Ο Θαλής έλεγε ότι το Θείο είναι ο νους του Κόσμου, το δε Σύμπαν είναι έμψυχο και γεμάτο από θεότητες. Το πρωταρχικό Υγρό δε από θεία δύναμη διαπερνάται η οποία και το κάνει να κινείται».
Γραπτά του ιδίου του φιλοσόφου, δεν διεσώθηκαν αν και μάλλον θα ήταν κουτό να υποστηριχθεί μετά βεβαιότητος ότι δεν υπήρξαν εξαρχής (ο Σιμπλίκιιος αναφέρει τη "Ναυτική Αστρολογία", ο Διογένης Λαέρτιος τα "Περί Τροπής" και "Περί Ισημερίας", ο Λόβων αναφέρει 200 εξάμετρα και ο Ησύχιος -στη "Σούδα"- ότι "έγραψε περί των μετεώρων εν έπεσι" (!) Οι πληροφορίες για το άτομό του και την διδασκαλία του μεγάλου αυτού ανδρός, έφθασαν σ' εμάς από τους μεταγενεστέρους του συγγραφείς, φιλοσόφους και σχολιαστές.
Σ' αυτόν αποδίδονται τα γνωμικά «Μη πάσι πίστευε» («Μη πιστεύεις τους πάντες»), «Ειρήνην αγάπα» («Αγάπα την ειρήνη»), «Χαλεπόν εαυτόν γνώναι» («Είναι δύσκολο να γνωρίσεις τον εαυτό σου») και «Ουδέν τον Θάνατον διαφέρειν του Ζειν» («Σε τίποτα δεν διαφέρει ο θάνατος από την ζωή»).
Βλάσης Γ. Ρασσιάς
http://www.ysee.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου