₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ЭЄ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪

Δαίμων. Πώς η ιερότερη λέξη των αρχαίων έγινε συνώνυμο του διαβόλου


Η νοηματική μετάλλαξη της λέξης δαίμων θυμίζει κάτι από τα λάφυρα των νικητών. Θυμίζει τους αρχαίους αριστοκράτες που κατέληξαν στις γαλέρες των νικητών Ρωμαίων. Θυμίζει, θυμίζει… αναρίθμητες περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν ότι ο νικητής ποτέ δε σέβεται «τα ιερά και τα όσια» των ηττημένων.



Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Στην αρχαιότητα η λέξη Δαίμων (αρσ. και θηλ.) ήταν, ίσως, η πιο ευσεβής λέξη. Παράγεται από το ρ. δαίω (: μοιράζω στον καθένα την τύχη του). Αν και συνυπήρχε με τη λέξη Θεός, εντούτοις, ο δαίμων αναφερόταν στην απρόσωπη και απροσδιόριστη δύναμη, ενώ ο θεός στην ανθρωπόμορφη θεϊκή οντότητα. Η έννοια του δαίμονος ισοδυναμούσε με την Μοίρα, την Ειμαρμένη.

Επίσης, στη λ. Δαίμονα απέδιδαν την έννοια του φύλακα αγγέλου «κατά φύλακα δαίμονα». Απ' εδώ και η λέξη ευδαιμονία (: ευτυχία, προσδιόριζε τον έχοντα την εύνοια του Δαίμονος)

Όμως, στου χρόνου τα γυρίσματα καθιερώνεται η νέα θρησκεία: ο Χριστιανισμός. Η λέξη που δήλωνε τον αγνό θεό των Αρχαίων έπρεπε να αποκτήσει αρνητική σημασία και από συνώνυμο του Θεού γίνεται συνώνυμο του Διαβόλου. Ο καλός άγγελος γίνεται κακό δαιμόνιο. Οι δαίμονες, πλέον, είναι τα κακά πνεύματα,( … ουαί τοις ηττημένοις… ) ο άγγελος του κακού, ο έκπτωτος άγγελος που έχει ως αρχηγό του τον σατανά (< satana στα εβραϊκά: ο αντίπαλος). Έτσι, δημιουργήθηκαν οι λέξεις: δαιμόνιος, δαιμονισμένος, δαιμονόπληκτος, δαιμονιστής, δαιμονολατρία, πανδαιμόνιο κ. α. Μ΄ αυτή τη σημασία μεταφέρθηκε και στην Εσπερία (Ιταλ: demoniaco, demonomania, pandemonio. Γαλλ.: demon. Αγγλ.:daemon, daimon. Γερμ: Dämon)

Φαίνεται ότι η λέξη δε στέριωσε ούτε και στην ελληνική πόλη Ευδαίμων, στην Ερυθρά θάλασσα, 1ο αιων. π.Χ. οι Ρωμαίοι θα την μετονομάσουν/μεταφράσουν σε “Arabia Felix”. Σήμερα, είναι το λιμάνι Aden (Υεμένη).

Οι τελευταίες «εστίες αντίστασης» καταγράφονται στη λέξη: ευδαιμονία, όπου ο δαίμων μεταφέρεται με την έννοια του θεού. Έτσι, για να θυμίζει ότι εκεί που τώρα φτύνουμε εμείς (π.χ. “φτου σου δαιμονισμένε”), κάποιοι είχαν εναποθέσει τη σωτηρία της ψυχής τους.
Τι τραβάνε και αυτές οι λέξεις…

Παραπομπές
α) Ηράκλειτος “ήθος ανθρώπω δαίμων” (: Δαίμων/θεός για τον άνθρωπο δεν είναι παρά ο χαρακτήρας του), β) Δημόκριτος (είναι υπόθεση της ψυχής η ευδαιμονία και η κακοδαιμονία), γ) Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια (η ευδαιμονία είναι κάποια ενέργεια με τους κανόνες της τέλειας αρετής), δ) Λυσίας, επιτάφιος, 78, «ο δαίμων ο την ημητέραν μοίραν ειληχώς απαραίτητος», ε) Ξενοφών, απομνημονεύματα, Α,1, «ως φαίη ο Σωκράτης το δαιμόνιον εαυτω σημαίνειν»

5 σχόλια:

Αριστείδης είπε...

Την ίδια "τύχη" είχε και η λέξις "εωσφόρος", η οποία σημαίνει: αυτός που φέρει το φως της αυγής, δηλαδή αυτός που φέρει την ελπίδα με το φως της καινής ημέρας. Αλλά ούτε και η λέξις "διάβολος" είναι αρνητική, διότι διαβάλλω σημαίνει: βάλλω την νόηση διαχωρίζοντάς την. Νοώ πράγματα παραπλήσια, με παράλληλες έννοιες αλλά όχι ίδια, ούτε και αντίθετα όπως γίνεται με την λέξι αμφιβάλλω.

Ανώνυμος είπε...

Μη διαβαζεις αιρετικα βιβλια απο τους 12Θεους τεκτονες κανουν πολυ κακο στην υγεια σου.

Ανώνυμος είπε...

και τί να διαβάζει? τους εβραιόπληκτους αμόρφωτους σκοταδιστές χριστιανούς? Για τον αβραάμ και τον ιακώβ? Για τον Αδάμ και την Εύα.? Εσείς είστε αίρεση του Εβραισμού...

Ανώνυμος είπε...

Ήμαρτον... Ο πρώτος δαιμονολόγος με την σημερινή έννοια της λλεξη ήταν ο Ξενοκράτης...

"Όπως καταγράφει ο Ιωάννης Στοβαίος:
«Ξενοκράτης έλεγεν· ως το κακοπρόσωπον αίσχει προσώπου, και μοχθηρία τινί μορφής το δύσμορφον, ούτω δαίμονος κακία τους πονηρούς κακοδαίμονας ονομάζομεν»"

Το αρχικό άρθρο με την μνημειώδη άγνοια είναι εδώ:
http://www.24grammata.com/?p=11710

Η απάντηση με πηγές και βιβλιογραφία, εδώ:
http://oodegr.co/neopaganismos/sykofanties/daimones_1.htm

Τουλάχιστον την TLG για επαλήθευση των αρχαίων κειμένων την έχει πλέον και η κουτσή Μαρία.

Και ο Πλούταρχος ακόμη γράφει περί "δαιμόνων δε φαύλων" που απαιτούσαν ανθρωποθυσίες...

ΓΙΩΡΓΟΣ
-------

Ανδρέας Μάλης Μαυρομιχάλης είπε...

Αποσπασματικές αναφορές συνήθως οδηγούν σε λανθασμένες εντυπώσεις, αλλά αφού εσύ επέλεξες αυτήν την μέθοδο, ας δούμε ποιος διδάσκει το μίσος

Κατα Λουκαν - Κεφάλαιο 14 - Στίχος 26
"εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύναταί μου μαθητὴς εἶναι."

και τι ηταν αυτό που εκανε ο άγγελος στο νεαρό κοριτσάκι που ηταν εσωκλειστο στο ναό

κατά Λουκάν- Κεφάλαιο 1 - Στίχος 29
«ἡ δὲ ἰδοῦσα διεταράχθη ἐπὶ τῷ λόγῳ αὐτοῦ, καὶ διελογίζετο ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος».